Symposium Begrijpend lezen in een doorlopende lijn – programma
13:00 uur Inloop met koffie & thee
14:00 uur Lezing Marita Eskes
14:45 uur Panelgesprek en uitreiking eerste exemplaar
15:30 uur Pauze met koffie & thee
16:00 uur Lezing Ruud Hisgen en Adriaan van der Weel
16:45 uur Praktijkverhaal Victor van Toer
17:15 uur Napraten en borrel (tot ca. 18.00)
Openingslezing door Marita Eskes
Begrijpend lezen in een doorlopende lijn: op naar tekstbegrip voor alle leerlingen!
Kunnen lezen is nodig om te functioneren in de huidige maatschappij, zowel voor school- en werksucces als voor de sociale ontwikkeling is het belangrijk om geletterd te zijn. Zo’n 2,5 miljoen volwassenen hebben hier moeite mee in Nederland, maar ook de leesprestaties van leerlingen in het basisonderwijs dalen: ongeveer een derde van de basisschoolleerlingen ervaart moeite met het begrijpen van teksten.
Goed nieuws: de wetenschap leert ons al decennialang wat werkt als het gaat om het kunnen begrijpen van teksten: je moet vloeiend kunnen lezen, daarnaast heb je het nodig te beschikken over voldoende woordenschat en achtergrondkennis.
Hoe komt het dan, dat we in een welvarend land als Nederland onvoldoende in staat zijn om onze leerlingen goed te leren lezen en de verschillen tussen scholen onderling groot zijn? Er zijn verschillende oorzaken te noemen: het onderwijs heeft zich lang gericht op het eenzijdig aanbieden van strategieën, in plaats van de inhoud van teksten centraal te stellen. Ook lijken teksten in schoolboeken steeds korter te worden, leerlingen komen nauwelijks meer in aanraking met complexe teksten. Verder is er onvoldoende aandacht geschonken aan het gezamenlijk opbouwen van achtergrondkennis, want zaakvakken staan niet zelden onderaan het prioriteitenlijstje van het drukke lesrooster.
Het wordt tijd om het tij te keren: in plaats van vijf vóór twaalf, is het al vijf óver twaalf. Hoge verwachtingen en beter leesonderwijs kunnen bijdragen aan een volgende generatie waarin leesproblemen geen beperkende factor meer zijn voor hun toekomt, en daarmee ook onze toekomst. Want de leerlingen van nu, zijn onze toekomstige leraren, loodgieters, artsen en automonteurs. In deze inspirerende lezing word je op positieve wijze meegenomen in hoe Nederland kan werken aan beter leesonderwijs. Je leert hoe tekstbegrip tot stand komt en welke focuspunten nodig zijn om ons de komende jaren te richten in het basisonderwijs.
Want met hoe verwachtingen, een goede focus en voldoende kennis over wat wél werkt, kan elk schoolteam een stap maken richting beter leesonderwijs. Scholen die dit voor elkaar krijgen, ervaren werkgeluk én gelukkige leerlingen. Omdat we élk kind een eerlijke kans gunnen op een geletterde toekomst, is het hoog tijd om kennis en goede praktijkvoorbeelden als een olievlek te gaan verspreiden.
Help je mee? De lezing levert je gesprekstof en concrete handvatten op voor in jouw dagelijkse onderwijspraktijk. Op naar een lezende generatie!
Paneldiscussie door leraren
Titel: Begrijpend lezen in een doorlopende lijn: hoe werkt dat dan in de klas?!
Het panelgesprek
We weten uit onderzoek wat werkt als het gaat om het werken aan goed onderwijs in begrijpend lezen op school. Toch betekent dat niet dat er slechts één weg is die naar Rome leidt. Scholen met goede leesresultaten zijn niet identiek wat betreft hun aanpak, het zijn geen kopieën van elkaar.
Wel hebben ze een gemeenschappelijk kenmerk: ze nemen kennis van evidence-informed aanpakken en weten welke gereedschappen effectief blijken wat betreft vakinhoudelijke en didactische zaken. Vanuit dat uitgangspunt kunnen scholen op verschillende manieren werken aan goed leesonderwijs: wetenschappelijke inzichten als basis voor een authentieke visie die door iedereen breed wordt gedragen.
Je komt dan als school voor keuzes te staan: werken we wel- of niet met een lesmethode voor begrijpend lezen en voor wereldoriëntatie? Zetten we de lesmethodes aan de kant en zoeken we zelf goede teksten uit, of is het eigenlijk een onbegonnen zaak om zelf je onderwijs te maken? Als lesmethodes zouden verbeteren, geven we dat een kans of komt er hoe dan ook, meer jeugdliteratuur de klas in? En hoe haalbaar is het eigenlijk, werken aan een samenhangend curriculum waarbij werken aan begrijpend luisteren en -lezen wordt gecombineerd met de zaakvakken? Hoe werk je aan een doorlopende lijn, en hoe bouw je een goede instructie dan eigenlijk op? Over al deze zaken gaan leraren met elkaar in gesprek.
Het panel bestaat uit leraren met ruime ervaring voor de klas, die allen op een andere school werken of hebben gewerkt. Zij zullen over de voorgenoemde kwesties in gesprek te gaan. Aan luisteraars in de zaal de uitdaging: hoe verhoudt jouw visie zich tot de zaken die in het panel worden besproken? We dagen je uit om na het volgen van het panelgesprek in elk geval met één actiepunt terug naar school te gaan. Het belooft een boeiend en inspirerend gesprek te worden!
De panelleden:
Ahmet Uslu, leerkracht, iCoach, vakleerkracht gym en werkzaam op basisschool de Zeven Gaven in Utrecht
Hannah Bijlsma, leerkracht groep 4 op basisschool Noorderbasis in Assen en projectleider bij de Onderwijsinspectie
Lauren van Mossel, leerkracht groep 3 en leescoördinator op de Willibrordschool in Vleuten
Sandra Verbeem, leerkracht, leescoördinator en adjunct-directeur op de Margrietschool in Woerden
Eva van de Bovenkamp, werkte als leerkracht en intern begeleider en is nu werkzaam als kwaliteitsmedewerker bij stichting Wijs! in Utrecht
Lezing door Ruud Hisgen & Adriaan van der Weel
De lezende mens: een leven lang leesgeluk!
Welke rollen zouden het onderwijs en de bibliotheken moeten pakken? Vanuit wetenschappelijke inzichten bespreken de auteurs van het boek De lezende mens – Ruud Hisgen en Adriaan van der Weel – op inspirerende wijze de volgende vraagstukken en stellingen:
1. Alles in onze moderne samenleving danken we aan boeken en het diep en aandachtig lezen. Van alle uitvindingen van de mens is het lezen en schrijven de invloedrijkste ooit.
2. Praten leer je zo terloops dat het bijna een spelletje lijkt, leren lezen daarentegen vergt enorm veel inspanning, training en doorzettingsvermogen.
3. Hoeveel inspanning het ook kost om goed te leren lezen, de opbrengst is groot: hoe dieper en aandachtiger je kunt lezen, hoe beter je kunt denken.
4. De toekomst van een samenleving waarin we steeds meer digitaal en daardoor minder aandachtig en diep lezen, ziet er bedenkelijk uit.
5. Iemand die diep en aandachtig leest, heeft meer kans op geestelijk welzijn, maatschappelijk succes en een langer en gezonder leven.
Deze lezing zet je aan het denken over de functie van geletterdheid, voor zowel de ontwikkeling als het welzijn van de mens. Er is nog een lange weg te gaan. Op naar een leven lang leesgeluk!
Praktijkverhaal: Werken en bouwen aan kwaliteit
Gelijke kansen staan in Nederland onder druk, evenals de onderwijskwaliteit. Maar we moeten niet vergeten dat er op veel scholen goede dingen gebeuren, en we de positieve verhalen aan elkaar doorgeven. Want ze zijn er écht: scholen waar wordt gewerkt vanuit wetenschappelijke inzichten. Er zijn veel schoolleiders en leraren die zich dagelijks afvragen hoe leren werkt, hoe een goede les eruitziet en het lesgeven zo goed mogelijk afstemmen op zowel inzichten uit de wetenschap als de leerlingen in de klas.
Directeur Victor van Toer neemt je mee in een inspirerend praktijkverhaal rondom het werken aan gelijke kansen, goed (lees)onderwijs en laat zien dat het écht kan: werken en bouwen aan kwaliteit. Victor en zijn team richten zich vooral op de basisvaardigheden. Ze hebben veel aandacht voor Expliciete Directe Instructie (EDI) en kiezen er bewust voor om niet allerlei ‘poespas’ de school in te halen. Benieuwd wat zijn verhaal jou kan brengen? Luister en neem zijn beste tips mee je school in!
